یک ورزشکار در سطح بدنسازی حرفه ای سه موضوع اصلی را مورد هدف قرار می دهد. فرم دهی عضلات، تغییر حجم عضلات و تناسب عضلات این سه هدف می باشند. زمانی که ورزشکار در این اهداف به نتایج سطح بالایی دست یابد می تواند مسیر حضور در مسابقات مختلف داخلی و جهانی را طی کند و بر روی سکو برود. در فرآیند بدنسازی فیبرهای عضلانی طی یک برنامه ورزشی، غذایی و استراحتی رشد پیدا می کنند.
نکته دارای اهمیت برای بدنسازانی که می خواهند با موفقیت بالا در مسابقات شرکت کنند، نوع مکمل های مصرفی برای دریافت کالری مورد نیاز می باشد. تمام مکمل ها مورد تایید مسابقات بدنسازی نیست و برخی از آنها غیر مجاز و ممنوع می باشد. در صورتی که ورزشکار به این مورد دقت نکند، با مشکلات و محرومیت های گسترده ای از شرکت در مسابقات روبرو می شود.
انواع مسابقات بدنسازی
مسابقات بدنسازی در دسته های مختلف حرفه ای، آماتور، بیکنی، فیزیک، تناسب اندام، زیباشناسی، فیتنس، ترکیبی، آیتمی و … در بخش مردان و زنان توسط فدراسیون ها و اشخاص معروف برگزار می شود. بعضی از دسته ها تک جنسیتی و فقط برای مردان است و بعضی دیگر در هردو بخش مردان و زنان برگزار می شود.
با توجه به اینکه مسابقه بدنسازی را کدام فدراسیون برگزار کند، سطح ارزش و اهمیت آن بسیار متفاوت خواهد بود. مهمترین فدراسیون هایی که مسابقات بدنسازی را برگزار می کنند عبارتند از :
- فدراسیون IFBB (تاسیس 1946)
- فدراسیون WBFF
- فدراسیون INBA
- فدراسیون ANB
- فدراسیون NPC (تاسیس در سال 1982)
- فدراسیون WNBF
- فدراسیون WCFF
- فدراسیون ICN (تاسیس در دهه 90)
- فدراسیون PCA
- فدراسیون NABBA (تاسیس در سال 1948)
سطح اعتبار فدراسیون IFBB (International Fitness and Bodybuilding Federation) از همه فدراسیون ها در جهان بالاتر است و مجری برگزاری بزرگترین رویدادهای بدنسازی در جهان می باشد. این سالها به واسطه حضور هادی چوپان و موفقیت های او، یکی از مسابقات نام آشنا برای علاقه مندان مسابقه مستر المپیا (اولین دوره 1965) می باشد که این رویداد جهانی زیر نظر فدراسیون IFBB برگزار می گردد.
تاریخچه برگزاری مسابقات بدنسازی
مسابقات بدنسازی را می توان متفاوت با تمام مسابقات ورزشی دیگر دانست، چرا که در این رشته ورزشکاران به تقابل و درگیری رودرو مانند کشتی، تکواندو و … نمی پردازند و از طرفی مانند وزنه برداری یا تیر اندازی و … دارای دریافت امتیاز و تایین قهرمانی نیست. بلکه معیار رای دهی داوران به هنر نمایش عضلات بدنسازان است.
اولین دوره مسابقات بدنسازی تاریخ توسط ساندو ترویج پدر بدنسازی مدرن برگزار شد.
در یک بخش از این رقابت ورزشکاران با لذت به رونمایی از عضلات خود پرداختند و جدایی از مبارزات، سبب شد استقبال چشمگیری به همراه داشته باشد و در ادامه نمایش عضلانی خود به عنوان دسته مسابقات بدنسازی تفکیک گردید.
انواع رشته های بدنسازی برای شرکت در مسابقات
ورزش بدنسازی در مسابقات دارای رشته های مختلفی است که فرد با توجه به استایل بدنی و استعداد خاصی که دارد باید در رشته مورد نظر وارد مسابقات شود تا بهترین نتیجه ممکن را دریافت کند.سه رشته اصلی مسابقات بدنسازی عبارتند از:
- مسابقات نمایشی : تمام تمرکز ورزشکار در این رشته روی نمایش فرم و اندازه عضلات خود می باشد.
- مسابقات آیتمی : در این رشته داوران اجرای آیتم های مختلفی را مشخص می کنند که ورزشکار با توجه به چگونگی اجرا و سطح موفقیت در اجرا امتیاز کسب می کند.
- مسابقات ترکیبی : نام این رشته از مسابقات بدنسازی حرفه ای نشان دهنده ترکیب دو رشته قبلی است که شامل حرکات نمایشی و اجرای آیتم های تخصصی می باشد.
معروف ترین مسابقات نمایشی دنیا در بدنسازی
دو رویداد بزرگ مستر المپیا و مسابقات آرنولد کلاسیک از معروفترین مسابقات نماشی هستند که سطح جوایز در آنها بسیار بالا می باشد و بیش از چند صد هزار دلار پاداش به قهرمانان آن پرداخت می گردد. مستر المپیا را فدراسیون IFBB برگزار می کند و با فاصله کمی از آن هر ساله مسابقه آرنولد کلاسیک برگزار می گردد.
این رویدادهای نمایشی دارای بخش های مختلفی است که شامل موارد زیر می شود :
- بدنسازی : بخش محبوب بدنسازان با حجم عضله بالا می باشد که معیار امتیاز دهی در آن نیز به حجم عضله فرم دهی می باشد. هیکل های بزرگ و حجیم در این بخش موفق عمل می کنند. قهرمانی هادی چوپان در سال های اخیر و همچنین آرنولد در چندین سال قبل مربوط به این بخش می باشد.
- معیارهای امتیاز دهی در بخش بدنسازی : بزرگ بودن سرشانه و سینه نسبت به کمر می باشد. هرچه اختلاف این نسبت بیشتر باشد و فرد دارای کمر باریکتر نسبت به عضله سرشانه باشد امتیاز بالاتری می گیرد. ورزشکاران در بخش بدنسازی به دو دسته سبک وزن و سنگین وزن (کمتر و بیشتر از 90 کیلوگرم ) تقسیم می شوند.
- فیزیک : این بخش در سطح پایین تری نسبت به بدنسازی قرار می گیرد و برای ورزشکارانی که در سال های اول حضور در مسابقات هستند، مناسب تر است. بحث زیبایی بدن و خوش تراشی آن در این بخش اهمیت بالایی دارد و حجم عضلات اولویت نیست. زیبایی بالا تنه ورزشکار و پهنی سینه نسبت به باریکی کمر جایگاه بالایی دارد.
- فیزیک کلاسیک : سبک نوستالژی و بدنسازی قدیمی را در آن احیا می کنند که فرم عضلات گرد و بیرون زده باشد و ژست و استایل ورزشکار شمایلی از ورزشکاران اوایل قرن بیست باشد.
رشته آیتمی در مسابقات بدنسازی
بخش هایی مانند کراس فیت، پاورلیفتینگ، قوی ترین مردان، مچ اندازی و … در دسته رشته آیتمی مسابقات بدنسازی قرار می گیرند. ورزشکار با انجام صحیح آیتم های مشخص شده توسط داوران و اجرای آن به صورت کامل، امتیاز دریافت می کند. در این بخش هم سطح رکوردی و هم نوع اجرا مهمترین مواردی است که ورزشکار باید برای آنها زحمت بکشد و خود را برای شرکت در مسابقات آماده کند.
رشته ترکیبی در مسابقات آیتمی
حرفه ای ترین و موفق ترین بدنسازان دنیا در این رشته به رقابت می پردازند جایی که هم زیبایی استایل مهم است و هم توانایی و قدرت ورزشکار مورد امتیاز دهی قرار می گیرد. اگر مسابقات قوی ترین مردان را مشاهده کرده باشید، فرم بدنی آنها شبیه به وزنه برداران است و در مواردی ورزشکاران دارای چربی بالا هم می باشد. این ورزشکاران در رشته ترکیبی به مشکل می خورند.
موارد زیر در دسته بدنسازی ترکیبی قرار می گیرند:
- بدنسازی بانوان (انجام آیتم های هوازی، فیگور گیری، زیبا شناسی و …)
- فیتنس (هم دارای فیگور گیری می باشد و هم داوران برای آن آیتم های اجرایی در نظر می گیرند.)
- ترکیبی آقایان (شامل نمایش و آیتم)
- آماده سازی برای مسابقات بدنسازی
برای حضور در مسابقات کشوری و سپس جهانی از جمله مسابقه معروف مستر المپیا باید یک مسیر سخت و چالشی را طی کنید. این آماده سازی نیاز به زمان دارد و نباید برای آن عجله کرد. رشد گام به گام و اصولی بیشترین موفقیت را برای ورزشکاران در این رشته به همراه داشته است.
موارد مهم در فرآیند اماده سازی بدنسازی ترکیبی
مهمترین مواردی که باید در مسیر آماده سازی بدنسازی رعایت شوند شامل موارد زیر می شوند :
1- برنامه ورزشی مناسب با شرایط
نمی توان یک برنامه بدنسازی را به همه افراد تعمیم داد و یا از برنامه های عمومی برای موفقیت حرفه ای استفاده کرد. اولین گام دریافت برنامه ورزشی مناسب با اهداف فردی ورزشکار می باشد. مراجعه به بهترین باشگاه های بدنسازی زیر نظر افرادی با رزومه و موفقیت بالا در مسابقات کشوری و جهانی اولین گام و مهمترین گام است.
2- برنامه غذایی مناسب
انجام تمرینات مستمر و سخت بدون دریافت کالری مناسب با آن، نتیجه عکس خواهد داد. ورزشکار باید سطح بالایی از کربوهیدارت و پروتئین دریافت کند. در کنار مربی بدنسازی مشاور تغذیه ضروری و مورد نیاز است.
همچنین بخوانید: اصول تغذیه ای در بدنسازی
3- اجرای درست و مستمر تمرینات
زمانی برنامه ورزشی نتیجه خواهد داد که ورزشکار به صورت مستمر تمام تمرینات را درست انجام دهد و کوچکترین توقف و وقفه ای در آن ایجاد نکند. حفظ فشار زیاد به عضلات، بروز رسانی برنامه با افزایش توانایی و قدرت ورزشکار، تمرکز بر روی عضلات و … در اجرای تمرینات مهم است.
4- ریکاوری و استراحت
برای جلوگیری از عضله سوزی و بازگرداندن انرژی از دست رفته در تمرینات نیاز است که به صورت منظم برنامه استراحت و ریکاوری رعایت شود. عدم رعایت برنامه، نداشتن نظم در ساعت خواب و بیداری، ریکاوری اشتباه و … نتیجه زحمات سنگین در تمرینات بدنسازی را از بین خواهد برد. حفظ آرامش، دوری از استرس، کنترل سطح هورمون های بدن، خواب مفید و … در برنامه ریکاوری اثر گذار است.
۵- مصرف مکمل های بدنسازی
در سطح حرفه ای بدن به جایگاهی می رسد که از برنامه غذایی انرژی کافی را دریافت نمی کند. سطح تمرینات، حجم عضله و … در مرحله ای قرار دارد که باید یک شوک انرژی به آن وارد شود. افرادی که برای مسابقات کشوری، بین المللی و جهانی از جمله مستر المپیا و آرنولد کلاسیک آماده می شوند باید تحت نظارت متخصص و مربی و متناسب با استانداردها و مجوزهای جهانی اقدام به مصرف مکمل کنند. استفاده از مکمل های تایید شده، اورجینال و اصل نکته مهمی است که در این بخش ورزشکار باید در نظر بگیرد.
بهترین مکمل های بدن سازی حرفه ای
معروف ترین نیازها برای انجام بدنسازی حرفه ای شامل موارد زیر می باشد که شرکت های معتبر مکمل سازی آنها را تولید می کنند:
- کراتین (برای خرید مکمل کراتین رونی کلمن کلیک کنید)
- پروتیئن وی (برای خرید مکمل کینگ وی رونی کلمن کلیک کنید)
- گلوتامین
- زد ام ای ZMA
از میان معتبرترین برندهای تولید مکمل هم می توان به شرکت های زیر اشاره کرد که به صورت اصل و اورجینال می توانید از طریق سایت ثبت سفارش انجام دهید:
- رونی کلمن (شرکت آمریکایی)
- آلمکس (شرکت کانادایی)
- آیرون مکس (شرکت آلمانی)
- اکستریفیت (شرکت جمهوری چک)
- الیمپ (شرکت لهستانی)
- اپتیموم نوتریشن (شرکت امریکایی)
- بادی اتک (شرکت آلمانی)
- بی سی ان (شرکت آمریکایی)
- بی پی آی اسپورتس (شرکت آمریکایی)
- آپ نوتریشن (شرکت کانادایی)
- بلید اسپورت (شرکت مجارستانی)
برای مشاهده و خرید محصولات رونی کلمن کلیک کنید.
در کنار موارد بیان شده، صبوری، حفظ آرامش، دوره آماده سازی برای مسابقات، دوری از مصرف مشروبات و مواد مخدر و … نیز در مسیر ورزشی حرفه ای اهمیت دارد.
چگونه می‌توانم در مسابقات بدنسازی شرکت کنم؟
برای اینکه وارد مسابقات در رشته دلخواه خود شوید باید به صورت سازمان یافته و زیر نظر یک فدراسیون شروع به فعایت نمایید. ابتدا در فدراسیون مورد نظر ثبت نام کنید، در ادامه سطح آمادگی خود را با برنامه ورزشی، غذایی و مکمل مجاز افزایش دهید و متناسب با وزن و رده سنی در انتخابی مسابقات مختلف شرکت کنید. موفقیت در مسابقات انتخابی مقدمه ای می باشد برای حضور در مسابقات بعدی و گام به گام باید پیش رفت تا به غول های آخری مانند مستر المپیا و آرنولد کلاسیک رسید.
مسابقات مخصوص بدنسازان طبیعی
حجم دهی شدید و فعالیت سنگین، فرم بدنی برخی ورزشکاران را تغییر می دهد و از حالت بدنسازی کلاسیک خارج می کند. برخی فدراسیون ها مسابقاتی برگزار می کنند که هدف اهمیت دادن به بدنسازان طبیعی است. معروف ترین مسابقات در این زمینه عبارتند از PNBA، INBA و …
ورزشکارانی که در این مسابقات شرکت می کنند باید آمادگی تست های سختگیرانه و دقیق را داشته باشند چرا که عدم استفاده از داروهای تقویتی معیار اصلی مسابقات بدنسازان طبیعی است.
همچنین بخوانید: بهترین مکمل بدنسازی برای عضله سازی
مسابقات بدنسازی بانوان حرفه ای
مسابقات بدنسازی توسط فدراسیون های مختلف در بخش بانوان نیز انجام می شود که مانند بخش مردان در بالاترین سطح نمایشی و آیتمی قرار دارد. مهمترین رقابت های بدنسازی زنان در سطح جهانی شامل مستر المپیا، NPC، IFBB Pro League و آرنولد کلاسیک می باشد.
دسته بندی بدنسازی مردانه و زنانه
مستر المپیا در بخش های مختلف شامل نمایشی، آیتمی و ترکیبی برای هم مردان و هم زنان برگزار می گردد.
برخی فدراسیون ها با ایجاد دسته بندی های مختلف کمک می کنند ورزشکاران در رشته های تخصصی تری تلاش کنند و به صورت متمرکز وضعیت امتیاز دهی مشخص باشد. یکی از این فدراسیون ها WBFF می باشد که بدنسازی مردان را در دو دسته زیر قرار می دهد:
1- ماهیچه
ورزشکاران درشت اندامی که با فعالیت سنگین به حجم های بسیار بالا رسیده اند و بدن متقارن، عضله ای، فرم گرفته و زیبا ساخته اند.
همچنین بخوانید: بهترین مکمل های بدنسازی برای نوجوانان
2- تحول
در بخش تحول تغییرات یک ورزشکار مورد ارزیابی قرار می گیرد. بدنساز باید یک سیر تغییراتی از گذشته و حال خود را ارائه کند. در این رشته ورزشکار ممکن است خیلی حرفه ای و عضله ای نباشد اما نسبت تغییرات زیادی را از گذشته تا حال خود به نمایش بگذارد. عکس های قبل و بعد و بیوگرافی ورزشکار در این رشته اهمیت دارد.
فدراسیون WBFF در بخش زنان نیز دسته های زیر را مورد داوری قرار می دهد:
- بخش Diva Wellness: دسته تمرکزی بر روی عضله و زیبایی که در آن حجم بالای ماهیچه به نمایش در می آید. بدنسازان زن بسیار حرفه ای و با سابقه در این بخش شرکت می کنند.
- بخش دیوا بیکینی : سطح تناسب اندام و طبیعی بودن در این بخش اهمیت بالاتری دارد و تغییر فرم از باریکی کمر تا عضلانی بودن شانه و پایین تنه مورد داوری خواهد بود.
- بخش تجاری : این بخش به سمت مدلینگ و بدن های کم حجم با زیبایی تجاری می رود. در واقع زنان ورزشکار جوان و میانسال در آن شرکت می کنند که از بازخورد چهره و اندام بالایی برخوردار هستند. برندگان این مسابقات به عنوان سفیر و نماینده با برندهای معتبر جهانی قرارداد می بندد و به فعالیت می پردازند.
معیارها و قوانین مسابقات بدنسازی
مسابقات بدنسازی در زمینه حضور، فرم بدنی، پوشش و اجرای نمایش دارای قوانین مختلف می باشد. این قوانین با توجه به نوع مسابقات و فدراسیون برگزار کننده متفاوت است. برخی از قوانین مشترک در خیلی از فدراسیون ها عبارتند از :
- شرایط سنی : با توجه به نوع مسابقات و فدراسیون برگزار کننده و جنسیت رده بندی سنی متغییر است. اکثر فدراسیون ها حداقل 18 سال را برای ورزشکاران معیار قرار داده اند.
- برخورداری از تناسب اندام و زیبایی فرم : ورزشکار باید دارای ترکیب متناسب از حجم عضله، فرم، تفکیک و … باشد.
- عدم وجود ضعف : ضعف آشکار و عدم توازن، تناسب و هماهنگی در فرم بدنی و عضلات نباید مشاهده شود.
- آماده سازی برای مسابقه : سطح کیفیت پوست برای روز نمایش باید کاملا آماده و واضح باشد.
- رنگ پوست : برای مسابقات حرفه ای رنگ پوست برنزه لحاظ می گردد.
- آمادگی روانی و اعتماد به نفس : فرد باید در شرایط روحی مناسب با چهره ای شاد و با اعتماد به نفس بالا بر روی صحنه حاضر شود.
- لباس : نوع لباس در امتیاز دهی اهمیت دارد و برای رشته های مختلف مانند بیکینی ، نمایش و … باید شورت، شلوارک یا لباس مشخص شده پوشیده شود. برای رشته های تجاری کفش پاشنه بلند برای زنان استفاده می شود.
- توانایی ارائه ژست : علاوه بر فرم و هیکل ورزشی ورزشکار باید توانایی انجام فیگورها و ژست های درخواستی داوران را به صورت دقیق و با جزییات داشته باشد.
قوانین دیگر مانند حضور به موقع، رعایت احترام، عدم استفاده از مواد ممنوعه متناسب نوع مسابقات، عدم انجام دوپینگ و … هم الزامی می باشد و باید توسط ورزشکار رعایت شود.
